De teamleden van de basisschool ervaren een hoge werkdruk, hoor ik van de directeur tijdens de voorbespreking van de teamdag. Als werkplek voor de dag heeft de directeur gekozen voor de ecologische boerderij Landjuweel de Hoeven in Dalfsen. Als natuurlijk voorbeeld van een gezond én succesvolle organisatie.

Het is zover: de teamdag is begonnen en vol overgave storten drie teamleden zich op de opdracht van tuinvrouw Christa: het wieden van het onkruid in de rijtjes net opgekomen veldsla.

Ruimte bieden voor het gewenste

Ik werk een tijdje met hen mee en samen kijken we naar de betekenis van het werk op de tuin voor hun werksituatie. Het gaat op de tuin om het weghalen van het onkruid, van het ongewenste. Om zo meer ruimte te geven aan de gewenste, jonge kiemplantjes. Als we op deze manier naar het werk kijken komt direct de vergelijking met hun werk in de klas naar voren. Ze zetten zich met hart en ziel in, om gunstige groei omstandigheden voor de leerlingen te creëren. Waarbij ze ook zich ook bezighouden met ongewenst gedrag van de kinderen. Gedrag of omstandigheden die ervoor zorgen dat een kind zich minder gunstig ontwikkeld. Het wieden symboliseert erg goed hoe de leerkrachten hierbij te werk gaan. Vol aandacht en toewijding gaan ze ‘door hun knieën’ en proberen zo voorzichtig het ongewenste weg te halen. Voor je het weet heb je immers met het weghalen van het onkruid ook de jonge veldsla plantjes weggehaald.

Werken buiten de lijnen

Als ik een tijdje later langs kom dan, zie ik dat ze nog niet echt zijn opgeschoten. Wat me verder opvalt is dat het onkruid zowel in de rij als tussen de rijen veldsla weg is gehaald. Als ik ze er op wijs dat ze zich niet aan de opdracht – onkruid in de rij weghalen – hebben gehouden ontstaat een boeiend gesprek over verantwoordelijkheid.

Ik vraag of het hen bekend voorkomt dat ze meer doen dan hun opdracht. Dat herkennen ze alle drie. Zeker waar het gaat over de verantwoordelijkheid die ze voelen bij kinderen waar het minder goed mee gaat. Net zoals ze op de tuin zich buiten hun opdracht begaven en ook het onkruid tussen de rijen veldsla weggehaald hebben, doen ze er als leerkracht alles aan om het ongewenste weg te halen om een kind te laten groeien. Soms zelfs tot en met de thuis situatie van het kind aan toe. Door hun grote betrokkenheid bij hun leerlingen en hun – van nature – grote verantwoordelijkheid gevoel, begeven ze zich in zekere zin ’tussen de rijen’ van school en de thuissituatie in. Naast de andere taken die ze hebben zorgt dit voor een grotere werkdruk.

Inzet juiste instrumentarium verlaagd werkdruk

De oplossing is niet direct voorhanden, maar het inzicht wat de consequentie is van hun verantwoordelijkheids gevoel werkt verhelderend. En als ik hen uitleg dat voor elk type werk, het juiste instrument is, maakt het hen helder dat ze niet alles zelf hoeven te doen. Het wieden is immers een precies en aandachtig werkje. Op je knieën met je vingers het priegelige onkruid tussen de kleine veldsla weghalen. Maar voor de ruimte tussen de rijen veldsla is een ander, veel handiger, instrument: de schoffel.

Lessen over werkdruk

Als je werkdruk die je belemmert in je werk ervaart ga dan eens na hoever je verantwoordelijkheid werkelijk gaat. Ik weet het, als betrokken professionals is het bijzonder lastig om af en toe ‘ op je handen te zitten’ en niet in te grijpen. Maar realiseer je dat anderen soms beter toegerust zijn om de klus te klaren.

Deze column is gepubliceerd op de site van corporate compassion.